آغـازِ پایانِ دموکـراسی و سیاستِ مدرن. 

 همراهی سه عامل اساسی در روزگارِ کنونی، دموکراسی را با خطر جدی روبرو کرده است. نخست تمرکزِ فزاینده ی ثروت و قدرت در دست سرمایه دارانِ شرکت های تکنولوژیک مانند؛ آمازون، اپل، فیسبوک، نتفیلیکس، گوگل و...،. دوم راه یافتن پولِ کلانِ آلوده از منابعِ پنهان به حوزه ی سیاست و سوم بهره وری از اندوخته ی بی پایان نمای اطلاعات آسانیاب و ارزانی که از کاربرانِ شبکه های اجتماعی و شرکت هایی که نام بردیم گردآوری و ذخیره می شود.

دنبـــاله در اینجا

نگرش مدرن و کاهشِ نام های خدا 

 خدای دین های ابراهیمی هزار و یک نام دارد که هریک اشاره ای به یکی از توانایی های اوست. برای شیعیان، همه ی این نام ها در دعای جوشن کبیر آمده است.(۱) از آغازِ دوره رنسانس تا کنون، بسیاری از این نام ها برای باورمندانِ آن ادیان بی معنا شده است. برای نمونه، با آغازِ انقلاب صنعتی، معنای “صنعت” دگرگون شد و مردم دریافتند که کوه و دره و رود و دریا، پدیده های صنعتی نیستند و برآیندهای خودبخودیِ رویدادها و روندهای زیستبومی اند. پس این اندیشه پدید آمد که خدا را “صانع” نمی توان خواند، زیرا که وی مهندسی هیچ صنعتی را پایه ریزی نکرده است. نام های دیگری چون؛ ناظم، قادر، کامل، ناصر و صدها نامِ دیگر را نیز رشته های دیگرِ علمی از سکه انداختند. برای نمونه، هنگامی که بیمه پیدا شد، دیگر “امید به خدا” کارایی خود را در داد و ستدهای قانونی از دست داد و اکنون کسی چیزی را با امید بخدا نمی خرد، بلکه از فروشنده سراغِ بیمه و گارانتی و خدماتِ پس از فروش را می گیرد. اکنون این چگونگی شکلی قانونی نیز بخود گرفته است و بیمه کردنِ، پیش نیاز بسیاری از قراردادهای قانونی ست. دیگر نه کسی خدا را بعنوان “ضامن” می پذیرد و نه “ضامن آهو” را.    

اکنون ویروسِ کرونا، نام های “طبیب” و “شافی”، بمعنای شفا دهنده را نیز از لیستِ نام های خدا حذف کرده است.(۲) تا پیش از آن یهودن، عیسویان و مسلمانان، خدای خود را واپسین درمانگرِ بزرگ می دانستند و پیروانی را که از پزشکان ناامید می شدند، بسوی خدا می فرستادند. اما از روزی که پاپ اعظم کاتولیک ها، خود روبروی دوربین تلویزیونِ واتیکان، واکسن کرونا زد و پیروان خود را نیز به پذیرشِ آن دعوت کرد، آشکار شد که خدای کاتولیک، درمانی برای این ویروس در بساطِ کلیسای خود ندارد. نیز روزی که ملا علم الهدی بعنوانِ کلیددارِ حرمِ رضوی گفت که؛ “امام رضا هیچ بیماری را درمان نمی کند و تنها اسبابِ درمان را فراهم می کند”، آب پاکی بروی دست بیمارانی که طناب برگردن درپای پنجره فولادِ رضوی نشسته و یا خوابیده بودند، ریخت. یعنی که دکانی بنام “شفاخانه” از این پس بسته است.

شفا جویی از نیروهای ماورایی در گذارِ تاریخ، رشته ای به درازای خودِ تاریخ دارد. در افسانه های کهنِ دینی، هر پیامبری معجزه ی درمانی ویژه ای داشت، یهودان باور دارند که موسی با کشیدن دست برسر و روی جزامیان آنان را درمان می کرد. عیسویان هم می گویند که عیسی با دمیدنِ نفسِ مسیجایی خود، مرده را زنده می کرد. در روایت های اسلامی نیز آمده است که محمد با فوت کردن به بیماران، آنان را با یک فوت شفا می داد. فراتر از آن، پیروانِ ادیانِ ابراهیمی براین باورند که امامان، قدیسین و علمای بزرگ نیز توانایی شفابخشی دارند. در احادیث و روایات شیعی آمده است که امام جعفرصادق با آب دهانِ خود، نابینایی را بینا کرد. در جهان عیسوی نیز، ادوارد شاه انگلیسی که خود را یکی از قدیسین زمان در سده ی دهم میلادی می پنداشت، با سرانگشتانِ خود هر گونه بیماری را درمان می کرد. آوازه ی درمانگری این قدیس- شاه چنان بود که روزهای یکشنبه که او به کلیسا می رفت، بیمارانی که از سرتاسرِ انگلیس برای شفایابی بدرگاه آن حضرت می شتافتند، از درب کاخ تا بیرونِ کلیسای سلطنتی، برای ضربِ انگشتی از او بر دست و سرِ خود صف می کشیدند!(۳)

با تابشِ آفتاب روشنگری، مردم برای شفایابی به گیاهان و جانوران رو آوردند و در هر سرزمین، افسانه های خرافی چندی درباره ی گیاهان و جانورانِ درمانگر و درد- زدا پیدا شد. پنداره ی همگانی برآن بود که همه ی گیاهان، سبزیجات و میوه ها سودِ درمانی خود را با رنگ و شکل ظاهریشان نشان می دهند. برای نمونه، مغزِ گردو که شکل مغز ِانسان است، برای سردرد و بیماری های مغزی سودمند پنداشته می شد و گوجه و انار که آبی قرمز دارند، برای درمان بیماری های خونی بکار می رفت. همچنین، خارِ مُغـَیلان که رشته هایی درهم فشرده داشت را در آب می انداختند تا با باز شدنِ رشته هایش درآب، دلتنگی و گرفتگی دلِ افسردگان را در نگاهِ آنان درمان کند.(۴) 

در قرون وسطا، موادِ بنیادی همه ی داروهای گیاهی در اروپا، الکل، زرنیخ، انتیمون و تریاک همراه با گیاهانِ بومی بود.(۴) در درمان شناسی شرقی، گذشته ازعسل، گلاب، روغن زِفت، زالو، موم، سرکه، کهلا و ادویه های گوناگون بویژه زردچوبه، رُنّاس، هل، دارچین و فلفل، از برخی از میوه ها مانند؛ خرما، لیمو و نیز گیاهانی چون پیاز، سیر، موسیر، بارهنگ، بادیان و زنجبیل کاربردِ درمانی داشت.  در آفریقا گیاهان جنگلی و زهرِ خزندگان و در امریکای لاتین موز، پلانتین، قهوه و کاکائو برای درمان بسیاری از بیماری ها بکار می رفت. 

امروزه تنها چیزی را که پزشکیِ مدرن از درمان شناسی کهن می پذیرد و همچنان سودمند می داند، ورزش و نرمشِ روزانه است.

……………

1. قمی، عباس، ۱۳۴۵،  کلیات مفاتیح‌الجنان در این لینک: .http://janat1.ir/mafatih/?id=3
2. . در دعای کمیل آمده است؛ “یا مَنْ اِسْمُهُ دَوآءٌ وَ ذِکْرُهُ شِفآءٌ”.اى آنکه نامش دوا و ذکرش شفاست.
3. https://en.wikipedia.org/wiki/Edward_the_Confessor
4. این بیت از نظامی گنجوی، اشاره به این باور در قرون وسطا دارد:

             نروید برزمین هرگز گیاهی

             که ننوشته ست بربرگش دوایی

• https://wellcomecollection.org/articles/XA5KmxEAAFv-xyY1